"Wat vind ik op deze website?"
Op zeghetmetjehanden.be vind je meer informatie over het gebruik van gebaren als ondersteunend communicatiemiddel. We hebben het dan over gebarensystemen zoals Spreken Met Ondersteuning van Gebaren (SMOG), en andere key word signing (KWS) systemen.
"Wat is dat, gebaren gebruiken als ondersteunend communicatiemiddel?"
Communiceren is belangrijk. We doen het allemaal, de hele dag door. Zonder communicatie zouden we ons maar eenzaam voelen. Ook als we eigenlijk niet willen communiceren, doen we het vaak onbewust toch. Al wat er nodig is voor communicatie, zijn een zender, een boodschap en een ontvanger. Die boodschap wordt door velen van ons spontaan als spraak gezien. Praten is dan ook een natuurlijke vorm van communicatie, die eigen is aan ons mensen.
Maar voor sommige mensen is praten niet mogelijk. Ze begrijpen gesproken taal niet of niet zo goed, en/of kunnen zelf niet of moeilijk praten. Gelukkig zijn wij mensen flexibel en creatief, en kunnen we dan van allerhande andere communicatiekanalen gebruik maken. We kunnen schrijven, tekenen, wijzen, uitbeelden, gebaren maken, … Wanneer mensen omwille van een beperking andere communicatiemethoden dan de gesproken taal nodig hebben om anderen te begrijpen of om zelf begrepen te worden, spreken we van ondersteunde communicatie.
Gebaren gebruiken is, naast spreken, heel natuurlijk voor ons mensen. Wanneer we praten, bewegen onze armen en handen haast automatisch mee. Ook onze mimiek draagt bij tot onze boodschap, naast onze hele lichaamstaal. Gebruiken we gebaren als ondersteunde communicatie, dan doen we dit best op een consistente, gestandaardiseerde manier. We spreken dan van een gebarensysteem. Een gebarensysteem is iets heel anders dan een gebarentaal. Een gebarentaal is een echte taal, met een volledige eigen grammatica. Deze taal wordt vooral gebruikt door mensen die doof zijn. De Vlaamse Gebarentaal (VGT) werd in 2006 officieel erkend, de Nederlandse Gebarentaal (NGT) is op dit moment nog niet erkend. Wel is er een standaardisatie op gang gekomen, waarbij geprobeerd wordt om, zowel voor VGT als voor NGT, tot een standaardtaal te komen. Dat het allebei volwaardige talen zijn, dat staat in ieder geval vast! In een gebarensysteem worden gebaren gecombineerd met gesproken taal. Op deze website hebben we het over het gebruik van gebaren om bepaalde woorden in een gesproken zin te visualiseren, waardoor onze gesproken zin duidelijk(er) wordt. De gebaren worden simultaan (gelijktijdig) met de gesproken woorden uitgevoerd. We maken dus de gebaren terwijl we spreken. De woorden die we visualiseren zijn de kernwoorden van de zin, en de Engelstalige term voor deze vorm van ondersteunde communicatie is dan ook key word signing. Met kernwoorden bedoelen we die woorden die het meest betekenis dragen in de zin. In de zin “Ik ging vandaag bij mijn oma op bezoek” zouden we bijvoorbeeld enkel de woorden “ik”, “vandaag”, “oma” en “bezoek” door middel van een gebaar visualiseren.
"Welke gebaren zijn dat, en waar komt dat vandaan?"
Het gebruik van key word signing is eind jaren ’70 her en der in Amerika en Europa ontstaan. Mensen merkten dat personen met communicatieproblemen baat konden hebben bij het gebruik van ondersteunende gebaren. In de jaren ’80 is het ook in België en Nederland geïntroduceerd. In België werd toen, en nu nog steeds, vooral het gebarensysteem “SMOG” (Spreken Met Ondersteuning van Gebaren, Loncke, Nijs & Smet) gebruikt. Deze gebaren zijn vooral afkomstig uit Nederlands met Gebaren / de Vlaamse Gebarentaal, maar zijn hier en daar aangepast of veranderd om ze motorisch eenvoudiger te maken. In Nederland werden onder andere de Weerklankgebaren (Bos) erg populair. Deze werden geïnspireerd op de Nederlandse Gebarentaal, maar ook hier werden sommige gebaren aangepast of veranderd. Op dit moment wordt het gebruik van de Weerklankgebaren afgebouwd. Men heeft in Nederland namelijk afgesproken om de gestandaardiseerde gebaren uit de Nederlandse Gebarentaal altijd te gebruiken, zowel binnen de gebarentaal als bij gebarensystemen. In Vlaanderen staan we voorlopig nog niet zo ver.
Wat zou jij hier graag lezen?